Vrijheid kan niet zonder jou
Op uitnodiging van St. Bernhards Ontmoeting, en in samenwerking met Vrijheidscollege, vertelde Dieuwertje Blok maandag 3 april haar persoonlijke en inspirerende verhaal over vrijheid.
Blok is zich heel bewust van dat ze leeft in vrijheid. Door haar familiegeschiedenis beseft ze dat deze waarde zeer kwetsbaar is. Ze deelde haar visie op vrijheid aan de hand van haar eigen levensverhaal. Haar familie moest tijdens de Tweede Wereldoorlog onderduiken vanwege hun Joodse afkomst. Haar moeder was slechts 19 jaar oud toen zij moest onderduiken.
Haar eerste echte gevoel van vrijheid was toen ze uit huis ging op haar 17e. Het zelf alles ontdekken, doen en regelen.
Haar denken over het grotere begrip vrijheid werd vooral door haar moeder bepaald. “Mijn moeder was 17 toen de oorlog uitbrak en 19 toen ze moest onderduiken. Haar verhaal is natuurlijk ook heel bepalend geweest voor mijn gevoel van vrijheid. Ik ben het aan haar verplicht om, net als zij gedaan heeft na de oorlog, ervoor te waken dat de bevrijding toen niet voor niets is geweest.”
We zien een filmpje waarin de Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt in 1941 de vier vrijheden introduceerde: vrijheid van meningsuiting, godsdienstvrijheid, vrijwaring van gebrek en vrijwaring van vrees.
Blok laat een zwart-witfoto zien waar haar moeder Henny Gazan in 1942 nog zonder gele Davidsster op haar jas poseerde voor de camera, in het park. Een park waar ze op dat moment al niet meer mocht zijn. En hoe haar moeder en andere Joden tijdens de oorlog vrijheden verloren en langzaam steeds meer werden weggehouden uit de samenleving. ,,Moet je je voorstellen, dat je rood haar hebt of in een bepaalde god gelooft, en dat je er daarom niet mag zijn. Dat je niet met de bus mag. Of dat je in een restaurant komt en daar een bord staat met: ‘Voor Twentenaren verboden.’ Dat je een grote ‘T’ op je jas moet doen. Dat je ineens heel herkenbaar en kwetsbaar bent.”
Bij haar colleges gebruikt Blok altijd een gedicht dat haar moeder vroeger voorlas:
De regenworm en zijn moeder
Er was een regenworm in Sneek
die altijd naar de sterren keek,
en fluisterde: Hoe schoon, hoe schoon...
Zijn moeder zei: Doe toch gewoon,
kijk naar beneden naar de grond,
dat is normaal, dat is gezond,
kijk naar beneden, zoals ik...
En toen? Toen kwam de leeuwerik!
Het wormpje, dat naar boven staarde,
zag hem op tijd en kroop in d’aarde,
maar moe die naar beneden keek
werd opgegeten (daar in Sneek).
Dus doe nooit wat je moeder zegt,
dan komt het allemaal terecht.
Een leuk verhaaltje, maar er zit een belangrijke boodschap in: vorm je eigen mening, ook als alle anderen iets anders geloven. ,,Ik wil geen ongehoorzaamheid promoten, maar soms moet je eigenwijs durven zijn”, vertelde ze. ,,Soms moet je een pad kiezen en niet automatisch meegaan met de massa. We hebben de vrijheid om te kiezen.”
Ze vervolgde: ,,Ieder mens, ieder kind heeft een naam en een gezicht. En net zo min als ‘de Joden’ bestonden, bestonden ‘de Duitsers’. Het zijn benamingen voor een bepaalde groep mensen, maar binnen die groep is iedereen anders, met een eigen naam. Gun elkaar de ruimte om anders te zijn en anders te denken.”
Blok is, net als haar moeder, een enorme optimist. Ze wil geen leven hebben vol wantrouwen.
Aansluitend ging Dieuwertje Blok in op vragen van het publiek, onder leiding van Henk Nijhof. Waarbij steeds weer terug kwam dat je altijd ook zelf actief bezig kunt zijn met vrijheid, in kleinere en grotere kring. En vooral ook jezelf de vraag stelt: Wat kan IK doen?
Na de pauze las Lowie Gilissen een speciaal voor deze avond geschreven gedicht ‘Vrijheid’ voor en nog een aantal andere (herschreven) gedichten in relatie tot vrijheid.
De avond werd afgesloten met prachtige zang door de jonge Hengelose zangeres Azra.
3 april 2023
Diane Wevers
SBO |PR
Klik op flyer voor vergroting
